Opgave

AtelierOverijssel is gevraagd om een werksessie te organiseren rondom de zoektocht naar een gedragen Enschedese aanpak voor beheer, ontwikkeling en behoud van het landschap in de gemeente Enschede. Hierbij dienen de baten en lasten te zijn verdeeld over de verschillende stakeholders. Vragen die daarbij van belang zijn, zijn:
• Hoe ziet het landschap van de toekomst eruit?
• Wie draagt wat bij?
• Hoe doe je dit samen?
Doel van het werkatelier is om tot acties te komen, het liefst in de vorm van een stappenplan waarin de bovenstaande vragen terug komen. Met het werkatelier willen we daarnaast ook trots op het landschap creëren, door mensen te leren kijken, verhalen te delen en een droombeeld of stip op de horizon met elkaar te formuleren.

Aanpak

Ter inspiratie voor het werkatelier zijn er twee presentaties gegeven. Een over de karakteristieken van het landschap en een ander als inleiding op de werkmethode ‘Landschap in Zicht’.  Deze methode is ontwikkeld om mensen bewust(er) te maken van de kenmerken van het landschap waar ze in wonen, werken en leven. De methode bestaat uit verschillende stappen waarin mensen worden meegenomen in het waarnemen, waarderen en het komen tot concrete acties en stellen van prioriteiten. Daarmee geeft de methode niet alleen aanknopingspunten voor het formuleren van wensen in ruimtelijke ontwikkelingen maar vergroot het ook draagvlak en begrip voor plannen. Het gaat daarbij wel om een momentopnamen en geeft geen compleet overzicht van alle landschappelijke kenmerken van een gebied. Het is vooral een weergave van hoe mensen het landschap waarnemen en waarderen.

De methode, zoals ingezet in het werkatelier, bestond uit twee stappen. In de eerste stap is een ronde gemaakt door de omgeving. In twee uur tijd werd een route gefietst langs zeven zichtpunten rondom Lonneker. Dit gebied is gekozen als pilotgebied voor de gemeente Enschede omdat er in deze omgeving veel verschillende landschapstypen voorkomen. Op een zevental geselecteerde punten hebben de deelnemers aangegeven en genoteerd wat zij daar ervaren. Hiervoor hebben alle deelnemers een uitleg meegekregen over de mogelijke elementen waar ze aan kunnen denken. Vervolgens hebben alle deelnemers in de tweede stap gestemd over welke thema’s zij karakteristiek vinden voor het gebied en welke thema’s zij als negatief en positief ervaren. 

Resultaat

Het doel van de werksessie was het zoeken naar een gedragen Enschedese aanpak voor beheer, ontwikkeling en behoud van het landschap in de gemeente Enschede. Uitgangspunt was om de baten en lasten te verdelen over de verschillende stakeholders en concrete acties te benoemen.


Hoe ziet het landschap van de toekomst eruit?
Tijdens de fietstocht en later tijdens de gesprekken is er veel gesproken over de kwaliteit van het landschap. Er is gesproken over behoud van bepaalde cultuur-historische elementen en structuren. Ook zijn er elementen die moeten worden teruggebracht of beter beleefbaar, zoals de poelen en bronnen. Daarnaast is er een duidelijke wens uitgesproken om erven beter in het landschap in te passen en meer gebruik te maken van streekeigen beplanting. Over het landschap van de toekomst is minder gesproken. Er was een duidelijke trots te merken op het landschap.

Wie draagt wat bij? Tijdens de avond zijn er een aantal concrete projecten en initiatieven benoemd. De deelnemers vonden het vaak lastig om hier een termijn of persoon/partij aan te koppelen. Bij een aantal van de projecten is dat wel gedaan. Zo heeft de gemeente een aantal taken gekregen, maar ook het Landschapsfonds, Waterschap en Landschap Overijssel. Bij meerdere projecten is benoemd dat het belangrijk is om dit te verbinden aan lokale trekkers. Ook is de rol van vrijwilligers besproken en benadrukt.

Hoe doe je dit samen?
Er is veel gesproken over samenwerking, co-creatie en cofinanciering. Tijdens de sessie werd benadrukt dat de overheden zich terugtrekken en daarmee meer actie wordt verwacht van de (georganiseerde) burger. In veel gevallen wordt nog steeds gekeken naar de gemeente. Wellicht moet ook hier een samenwerking ontstaan waarin zowel de gemeente als andere partijen zich committeren aan een project.
 

 

Landschapsgesprek Enschede

Betrokkenen

Groene Loper, werkgroep ENHOO, landgoederen, particulieren, NMO/IVN, gemeente Enschede, Landschap Overijssel, historische kring, Stawel, Wandelnetwerk , zorgboeren OPG, dorpsraad Lonneker meer, Baanbrekend Landschap, Landschapsfonds, Stawel, leader project, Landschapsfonds, Bijenvereniging, Military, student Saxion, Tetem, gemeente Enschede

Opdrachtgever

Landschapsfonds Enschede (mede namens Gemeente Enschede en Landschap Overijssel)

Periode

Juli 2017